بانک مرکزی سوئیس (SNB) در اقدامی شگفتانگیز، نرخ بهره خود را 50 واحد پایه کاهش داد که بزرگترین کاهش طی نزدیک به یک دهه اخیر محسوب میشود. این تصمیم که در تاریخ 12 دسامبر 2024 اعلام شد، نرخ سیاستی را از 1.0% به 0.5% کاهش داد؛ پایینترین سطح از نوامبر 2022 تا کنون. این کاهش تهاجمی نشاندهنده رویکرد فعال SNB در مدیریت عدم اطمینانهای اقتصادی جهانی و مقابله با تقویت فرانک سوئیس است. این اقدام تأثیرات گستردهای بر بازارهای مالی، ارزها، سهام و سیاستهای بانکهای مرکزی در سراسر جهان گذاشته است.در این مقاله از مجله اپوفایننس بهترین بروکر برای ایرانیان برای آشنایی با کاهش تاریخی نرخ بهره توسط بانک مرکزی سوئیس و پیامدهای آن برای اقتصاد جهانی، در ادامه با ما همراه باشید.
تصمیم SNB برای کاهش نرخ بهره: زمینه و دلایل
تصمیم SNB برای کاهش نرخ بهره در شرایطی اتخاذ شد که فشارهای تورمی در سوئیس بهطور قابل توجهی پایین است و نرخ تورم در نوامبر تنها 0.7% بود. این نرخ در محدوده هدف 0 تا 2 درصد بانک مرکزی، که به آن «ثبات قیمت» میگویند، قرار دارد. مارتین شلگل، رئیس جدید SNB، تأکید کرد این اقدام با هدف مقابله با فشارهای تورمی پایینتر و حفظ ثبات قیمت در میانمدت انجام شده است.
این نخستین تصمیم مهم شلگل در این سمت بود و بهطور چشمگیری با انتظارات بازار متفاوت بود. نظرسنجی رویترز نشان داد که بیش از 85 درصد از اقتصاددانان انتظار کاهش کوچکتر 25 واحد پایهای را داشتند. اقدام جسورانه SNB با استراتژی آن برای پیشگیری از کاهش احتمالی نرخ بهره توسط دیگر بانکهای مرکزی از جمله بانک مرکزی اروپا (ECB) و فدرال رزرو آمریکا که طی روزهای آتی انتظار میرود، همسو است.
واکنش بازارها: نوسانات ارز و سهام
کاهش نرخ بهره توسط SNB بلافاصله بازارهای ارز را تحتتأثیر قرار داد. فرانک سوئیس بهطور قابل توجهی تضعیف شد، بهطوری که یورو با 0.7% افزایش به 0.9339 فرانک رسید و دلار آمریکا 0.4% افزایش یافت و به 0.8883 فرانک معامله شد. کاهش ارزش فرانک، تسکینی برای صادرکنندگان سوئیسی بود که بهدلیل قدرت ارز و کاهش تقاضا در اروپا و چین با فشار مواجه بودند.
سهام سوئیس نیز واکنش مثبتی نشان دادند و شاخص اصلی زوریخ در روز 0.45% افزایش یافت. انتظار میرود این کاهش نرخ، نقدینگی را افزایش داده و سرمایهگذاری داخلی را تحریک کند و به رشد اقتصادی که همچنان در سطح متوسطی پیشبینی میشود، کمک کند.
پیامدهای جهانی: زنجیرهای از کاهش نرخ بهره
تصمیم SNB در یک بستر جهانی اتخاذ شده است که در آن بانکهای مرکزی بزرگ در حال بازنگری در سیاستهای پولی خود هستند. انتظار میرود بانک مرکزی اروپا کاهش 25 واحد پایهای را اعلام کند، در حالی که فدرال رزرو آمریکا در نشست خود در 18 دسامبر همین مسیر را دنبال نماید. بانک مرکزی کانادا نیز اوایل این هفته نرخ بهره اصلی خود را 50 واحد پایه کاهش داد.
این اقدامات بازتاب تغییرات گستردهتر در سیاستهای پولی است، زیرا بانکهای مرکزی در واکنش به کاهش تورم و کندی رشد اقتصادی به سمت سیاستهای انبساطی حرکت میکنند. برای سوئیس، کاهش اختلاف نرخ بهره با دیگر کشورها، جذابیت فرانک بهعنوان یک ارز امن را کاهش میدهد. اقدام قاطع SNB برای کاهش نرخ، به منظور کاهش این خطرات و حفظ رقابت در بازارهای جهانی صورت گرفت.
چالشهای پیش روی اقتصاد سوئیس
با وجود کاهش نرخ بهره، اقتصاد سوئیس همچنان با چالشهای قابل توجهی مواجه است. تقویت فرانک پیش از این کاهش، فشار زیادی بر صادرکنندگان سوئیسی وارد کرده و محصولات آنها را در بازارهای بینالمللی گرانتر کرده است. علاوهبر این، کاهش تقاضا در بازارهای کلیدی همچون اروپا و چین بر حجم صادرات تأثیر گذاشته است.
پیشبینیهای اخیر SNB این نگرانیها را برجسته میکند. پیشبینی رشد اقتصادی برای سال 2025 به 1% تا 1.5% کاهش یافته است، در حالی که پیش از این 1.5% برآورد شده بود. انتظار میرود نرخ تورم نیز در سطح پایینی باقی بماند و برای سالهای 2024، 2025 و 2026 به ترتیب 1.1%، 0.3% و 0.8% باشد. این ارقام نشاندهنده چشمانداز محتاطانهای هستند که نیاز به سیاستهای پولی انبساطی را تقویت میکنند.
تأثیر بر بازارهای مالی جهانی
تصمیم SNB بر بازارهای مالی جهانی نیز تأثیر گذاشته است. دلار آمریکا ثابت باقی ماند و تحت حمایت انتظارات کاهش نرخ بهره فدرال رزرو قرار گرفت. در همینحال، یورو در برابر دلار و فرانک تقویت شد، زیرا بازارها اعلام سیاست بانک مرکزی اروپا را پیشبینی میکنند.
در منطقه آسیا-اقیانوسیه، ارزهایی مانند دلار استرالیا و نیوزلند مقاومت نشان دادند. دلار استرالیا پس از انتشار دادههای مثبت اشتغال داخلی، 0.6% افزایش یافت و دلار نیوزلند نیز از پایینترین سطح یکساله خود بازگشت.
پیامدهای گستردهتر برای سیاستهای پولی
تصمیم SNB پیچیدگیهای پیش روی بانکهای مرکزی در محیط اقتصادی کنونی را نشان میدهد. با کنترل تورم، تمرکز به سمت تحریک رشد و مدیریت پویاییهای ارزی معطوف شده است. با اینحال، خطر تحریک بیشازحد اقتصاد و ایجاد عدم تعادلهای بلندمدت همچنان یک نگرانی محسوب میشود.
نمونه سوئیس، نشاندهنده نیاز به یک رویکرد متعادل است. با اقدام قاطعانه، SNB اعتماد بازار را به توانایی خود در مدیریت عدم اطمینانهای اقتصادی تقویت کرده است. با اینحال، تلاشهای مستمری برای اطمینان از اینکه مزایای کاهش نرخ به رشد اقتصادی ملموس منجر شود، مورد نیاز خواهد بود.
کاهش تاریخی 50 واحد پایهای نرخ بهره توسط بانک مرکزی سوئیس، لحظهای برجسته در سیاست پولی جهانی است. این اقدام نشاندهنده چالشهای منحصر بهفرد پیش روی اقتصاد سوئیس و روند گستردهتر سیاستهای انبساطی در میان بانکهای مرکزی جهان است. در حالی که اثرات فوری در بازارهای ارز و سهام قابل مشاهده است، پیامدهای بلندمدت برای رشد اقتصادی و تورم همچنان مشخص نیست.
با پیروی بانکهای مرکزی جهان از این الگو، دنیا با دقت اثربخشی این اقدامات را زیر نظر خواهد داشت. این کاهش نرخ برای سوئیس، فرصتی برای مقابله با چالشهای اقتصادی داخلی و حفظ موقعیت خود در یک چشمانداز جهانی به شدت رقابتی فراهم میکند.
