دلار آمریکا یکی از مهم‌ترین ارزهای جهان است که نقش بزرگی در تجارت بین‌المللی، سیاست خارجی و مالی دارد. اما آیا تا به‌حال به این فکر کرده‌اید که چرا دلار آمریکا هم در مواقع بحران و هم در شرایطی که اقتصاد در حال رونق است، تقویت می‌شود؟ چه عواملی بر ارزش دلار تأثیرگذارند و چگونه می‌توان رفتار دلار را پیش‌بینی کرد؟ در این مقاله از اپوفایننس، با استفاده از یک نظریه اقتصادی مهم به نام «نظریه لبخند دلار» که توسط استفن جن، یک اقتصاددان مشهور، ارائه شده است، به این سوالات پاسخ می‌دهیم.
نظریه لبخند دلار چه چیزی را توضیح می‌دهد؟
زمانی که چشم‌انداز اقتصادی داخلی هر کشوری بد می‌شود، ارزها تمایل به کاهش دارند، اما نقش جهانی منحصربه‌فرد دلار آمریکا آن را خاص می‌کند. بنابراین وقتی اقتصاد ایالات متحده امریکا خوب نیست، ارز ممکن است همچنان افزایش یابد. یک نکته مفید برای بررسی چرایی این موضوع این است که وانمود کنیم دو «نوع» دلار آمریکا وجود دارد.
یک دلار «داخلی» آمریکا وجود دارد که مانند هر ارز دیگری رفتار می‌کند و به چشم‌انداز نسبی اقتصاد و بازده سرمایه‌گذاری بالقوه مرتبط است. از طرف دیگر، یک دلار «بین‌المللی» آمریکا وجود دارد که به‌عنوان ارز اصلی مورد استفاده در تجارت جهانی در نظر گرفته می‌شود. همچنین، برای خرید اوراق قرضه دولتی ایالات متحده امریکا مورد نیاز است و به‌دلیل امنیت آن مورد علاقه است.
هنگامی‌که بازارها نوسان دارند و رشد جهانی کند می‌شود، این دلار بین المللی آمریکا به دلایل مختلفی تقویت می‌شود. در واقع هنگامی‌که نوعی شوک، چه از سوی ایالات متحده و چه در خارج از این کشور، رخ می‌دهد و به اندازه کافی بزرگ است که سرمایه‌گذاران و معامله‌گران را به وحشت بیندازد و بازارهای مالی را پایین بیاورد، احتمالاً باعث افزایش گسترده دلار آمریکا می‌شود. اما چرا این امر اتفاق می‌افتد؟ شخصی به نام استفان جن، نظریه‌ای برای توضیح این پدیده ارائه کرد.
نظریه لبخند دلاری چیست؟
استفان جن، اقتصاددان سابق صندوق بین‌المللی پول و همکار مورگان استنلی که اکنون یک صندوق تامینی و شرکت مشاوره Eurizon SLJ Capital در لندن را اداره می‌کند، نظریه‌ای ارائه کرد و نام آن را «نظریه لبخند دلار» گذاشت.
تئوری لبخند دلار می‌گوید زمانی که اقتصاد ایالات متحده امریکا بسیار قوی یا ضعیف است، دلار آمریکا در برابر سایر ارزها تقویت می‌شود. نظریه لبخند دلار بر دو فرض استوار است:
- زمانی که اقتصاد ایالات متحده به‌طور قابل توجهی از سایر نقاط جهان بهتر است، دلار آمریکا نسبت به ارزهای دیگر قوی می‌شود و ارزش آن افزایش می‌یابد.
- وقتی بازارهای مالی جهانی بی‌نظم می‌شوند یا سقوط می‌کنند و احساسات به سمت «ریسک‌گریزی» می‌رود، از آنجایی که دلار آمریکا به‌عنوان ارز امن تلقی می‌شود، همه به سمت نقطه امن حرکت می‌کنند و شروع به خرید دلار می‌کنند که باعث افزایش آن می‌شود.
تئوری لبخند دلار از سه مرحله تشکیل شده است:
فاز 1- هنگامی‌که ریسک‌گریزی افزایش می‌یابد، دلار هم افزایش پیدا می‌کند
سمت چپ لبخند نشان می‌دهد که دلار آمریکا از ریسک‌گریزی سود می‌برد. وقتی اقتصاد جهان در حال نشان‌دادن اولین نشانه‌های مشکلات بالقوه جدی است، سرمایه‌گذاران نگران هستند و شروع به فرار به سمت ارزهای امن مانند دلار آمریکا و ین ژاپن می‌کنند. بخش اول لبخند نشان می‌دهد که دلار آمریکا از ریسک‌گریزی که باعث می‌شود سرمایه‌گذاران به ارزهای «بهشت امن» فرار کنند، سود می‌برد. در این مرحله، هدف سرمایه‌گذاران صرفه‌جویی در پول خود به جای کسب درآمد بیشتر است.
از آنجایی که سرمایه‌گذاران فکر می‌کنند وضعیت اقتصاد جهانی متزلزل است، در تعقیب دارایی‌های پرخطر مردد هستند و ترجیح می‌دهند دارایی‌های «ایمن‌تری» مانند بدهی دولت ایالات متحده (خزانه‌داری ایالات متحده) را بدون توجه به شرایط اقتصاد آمریکا خریداری کنند. اما برای خرید اوراق خزانه آمریکا، به دلار آمریکا نیاز است. بنابراین این افزایش تقاضا برای USD (برای خرید اوراق خزانه آمریکا) باعث تقویت دلار آمریکا می‌شود.
فاز 2- رکود اقتصادی
وسط لبخند، کاهش دلار را نشان می‌دهد. اقتصاد در حال نشان‌دادن نشانه‌های واضحی از کاهش یا حتی رکود است و فدرال رزرو شروع به کاهش نرخ بهره می‌کند. تقاضا برای دلار ضعیف است و دلار سقوط می‌کند.
عامل دیگر عملکرد اقتصادی نسبی بین ایالات متحده امریکا و سایر کشورها است. شاید اقتصاد آمریکا لزوماً وحشتناک نباشد، اما اگر رشد اقتصادی آن ضعیف‌تر از سایر کشورها باشد، سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند دلارهای آمریکایی خود را بفروشند و ارز کشوری را که اقتصاد قوی‌تر دارد، خریداری کنند.
فاز 3- رشد اقتصادی
به تدریج، وضعیت بهبود می‌یابد و اصول اولیه شروع به اشاره به بهبود محیط اقتصادی می‌کنند. بازیگران اقتصادی، توسعه را پیش‌بینی می‌کنند و تولید را افزایش می‌دهند. درنتیجه، تقاضا برای وام شروع به افزایش می‌کند و اشتها برای ریسک بازمی‌گردد. خوش‌بینی بازگشت می‌کند و سرمایه‌گذاران مایل به ریسک بیشتر هستند. با افزایش خوش‌بینی‌ها و ظهور نشانه‌هایی از بهبود اقتصادی، احساسات نسبت به دلار آمریکا شروع به افزایش می‌کند.
دلار آمریکا به لطف اقتصاد ایالات متحده که رشد تولید ناخالص داخلی بالاتری را تجربه می‌کند و همچنین انتظارات مبنی بر اینکه فدرال رزرو نرخ بهره را افزایش خواهد داد، رشد جدیدی را آغاز می‌کند. این مرحله لبخند را کامل می‌کند و به این ترتیب، نظریه لبخند دلاری استفان جن تکمیل می‌شود.
اپوفایننس یک بروکر مدرن، معتبر با رگوله ASIC است که با ارائه خدمات متنوع و باکیفیت به معامله‌گران، به‌عنوان یکی از بهترین کارگزاری‌های فارکس برای تریدرهای ایرانی شناخته می‌شود. این بروکر آنشور از سرمایه شما به‌عنوان معامله‌گر حفاظت می‌کند و با ارائه اسپرد‌های فوق رقابتی نزدیک به صفر پیپ، قدرت معاملاتی شما را به میزان زیادی افزایش می‌دهد.
همچنین اپوفایننس به شما امکان دسترسی به پلتفرم‌های معاملاتی محبوب و کاربردی متاتریدر ۴ و ۵ را در تمام دستگاه‌های خود می‌دهد. این شرکت با ارائه پشتیبانی ۲۴ ساعته و آموزش‌های رایگان، به شما کمک می‌کند تا بازار را بهتر تحلیل و مدیریت کنید.
اپوفایننس با داشتن پلتفرم سوشیال ترید اختصاصی، به معامله‌گران فرصتی منحصربه‌فرد برای کپی‌کردن معاملات برترین تریدرهای اپو می‌دهد. در این پلتفرم، معامله‌گران می‌توانند پروفایل و سوابق معاملاتی تریدرهای موفق را مشاهده کنند و با دنبال کردن آن‌ها، معاملات آن‌ها را به‌صورت خودکار در حساب خود کپی کنند. این روش به معامله‌گران کمک می‌کند تا از تجربه و دانش تریدرهای حرفه‌ای بهره ببرند و سود پایدار کسب کنند. اگر یک تریدر موفق هستید، می‌توانید به‌عنوان معامله‌گر ثبت‌نام کنید و از درآمد غیرفعال از کپی معاملات خود توسط سرمایه‌گذاران دیگر لذت ببرید.
شاخص دلار (USDX) و نظریه لبخند دلار
نظریه لبخند دلار، یک مدل اقتصادی است که بر اساس آن، دلار آمریکا در شرایط اقتصادی بحران و رکود و همچنین در شرایط رونق و رشد قدرت می‌گیرد و بین دو وضعیت ضعف می‌پذیرد. این نظریه بر این اساس است که دلار به‌عنوان یک ارز پناهگاه و ارز مبادله جهانی، در زمان‌های بحرانی تقاضای بیشتری دارد.
برای تحلیل تاریخی و فعلی دلار با استفاده از نظریه لبخند دلار، معامله‌گران از شاخص‌های ارزی استفاده می‌کنند که شناخته‌شده‌ترین آن شاخص دلار آمریکا (USDX یا DXY) است. شاخص دلار از میانگین وزنی سبدی از ارزهای خارجی در برابر دلار تشکیل شده است که عبارت‌اند از: یورو (EUR)، ین ژاپن (JPY)، پوند انگلیس (GBP)، دلار کانادا (CAD)، کرون سوئد (SEK) و فرانک سوئیس (CHF).
بیشتر بخوانید: چگونه شاخص دلار را بخوانیم؟
در مجموع، 22 کشور در سبد نمایندگی دارند؛ 17 عضو از اتحادیه اروپا که واحد پول مربوط به آن‌ها یورو است و همچنین، پنج کشور دیگر (ژاپن، بریتانیا، کانادا، سوئد و سوئیس). بدیهی است که 22 کشور تنها بخش کوچکی از جهان را نمایندگی می‌کنند، اما بسیاری از ارزهای دیگر از شاخص دلار آمریکا پیروی می‌کنند. بنابراین USDX ابزار خوبی برای اندازه‌گیری قدرت کلی دلار آمریکا است.
از آنجایی که اندازه همه کشورها یکسان نیست، وزن آن‌ها بر اساس «میانگین وزنی هندسی» برای محاسبه شاخص دلار آمریکا به‌صورت زیر توزیع می‌شود:
- یورو 57.60٪
- ین 13.60 درصد
- پوند 13.60٪
- دلار کانادا 9.10٪
- کرون 9.10٪
- فرانک 3.60٪
بنابراین، شاخص دلار به‌شدت تحت‌تأثیر یورو است که 57.60 درصد از شاخص را نشان می‌دهد. همبستگی بین EUR و USDX منفی است. بیشتر اوقات، وقتی شاخص دلار بالا می‌رود، سایر ارزها (به‌ویژه یورو) سقوط می‌کنند.
بیشتر جفت‌ارزهای مورد استفاده برای معاملات، شامل دلار آمریکا می‌شود. محبوب‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
- EUR / USD
- GBP / USD
- USD / CHF
- USD / JPY
- USD / CAD
اگر این جفت‌ارزها را معامله کنید، USDX می‌تواند برای دریافت ایده‌ای از قدرت نسبی دلار آمریکا در جهان مفید باشد. USDX نشان‌گر قدرت دلار آمریکا در جهان است. وقتی USDX بی‌قرار و بی‌ثبات است، معامله‌گران اغلب تمایل دارند مطابق با آن عمل کنند. ارزها با توجه به میزان همبستگی خود بین یکدیگر واکنش نشان می‌دهند. این همبستگی با EUR/USD بسیار قوی است، زیرا 57% USDX را نشان می‌دهد. به‌طور خلاصه، معامله‌گران از USDX به‌عنوان شاخص کلیدی روند دلار استفاده می‌کنند.
- اگر USD ارز پایه (USD/XXX) باشد، USDX و جفت‌ارز باید در یک جهت حرکت کنند.
- اگر USD ارز مظنه (XXX/USD) باشد، USDX و جفت‌ارز باید در جهت مخالف حرکت کنند.
با استفاده از شاخص دلار آمریکا می‌توانیم الگوهایی را در رفتار دلار در دوره‌های مختلف شناسایی کنیم و با نظریه لبخند دلار تطبیق بدهیم. نمونه‌ای از آن را می‌توانید در مثال زیر مشاهده کنید.
در مارس 2020، جهان از نزدیک دید که وقتی اوضاع در سطح سیستمی خراب می‌شود، چه اتفاقی برای دلار می‌افتد. در میان شروع همه‌گیری کووید-19، بین 9 تا 20 مارس، DXY تقریباً 8.3 درصد افزایش یافت.
در طرف دیگر طیف، می‌توان دید که دلار از ژوئیه سال 2022، زمانی که قدرت نسبی اقتصاد ایالات متحده امریکا دلار را در مقابل اکثر ارزهای اصلی (و فرعی) دیگر جهان بالاتر برد، چگونه عمل کرده است. حتی یوان چین که تا مارس 2022 سرسختانه در برابر دلار مقاومت کرد، از آن زمان تسلیم قدرت دلار شد و در 18 ماه بعد، ارزش یوان چین در برابر دلار 15 درصد کاهش یافت.
این مثال‌ها به نشان‌دادن اینکه چگونه عملکرد آینده دلار غیرقابل پیش‌بینی است، کمک می‌کند؛ زیرا نیروهایی که بر دلار تأثیر می‌گذارند، در مقایسه با سایر ارزها بدون ذکر سایر دارایی‌های مالی می‌توانند بسیار پویا باشند.
اگر اقتصاد ایالات متحده در سال 2024، همانطور که انتظار می‌رود، وارد رکود شود، لزوماً برای دلار منفی نخواهد بود. همه چیز به عملکرد بقیه اقتصادهای بزرگ جهان در آن زمان بستگی دارد. به‌عنوان مثال، اگر بقیه اقتصاد جهان هم در حال انقباض باشد، رکود اقتصادی ایالات متحده درواقع می‌تواند به تقویت دلار کمک کند. در بحبوحه رکود جهانی، سرمایه‌گذاران به سمت دلار آمریکا که به‌عنوان دارایی امن تلقی می‌شود، می‌روند و افزایش تقاضا باعث افزایش ارزش دلار می‌شود.
پیش‌بینی وضعیت دلار به‌عنوان پناهگاه امن
اگر در آینده اتفاق غیرمنتظره‌ای رخ دهد که بازارهای مالی جهانی را بی‌ثبات کند، تقریباً این اطمینان وجود دارد که دلار سود خواهد برد. از لحاظ تاریخی، دلار به‌دلیل وضعیت امن آن، در هنگام بروز نااطمینانی در بازارها، یک ذینفع ثابت بوده است.
پناهگاه‌های امن به‌طور سنتی به‌عنوان بخش‌هایی از بازارهای مالی تعریف می‌شوند که در دوره‌های افزایش نوسانات، ارزش خود را حفظ می‌کنند یا حتی ارزش کسب می‌کنند. فعالان بازار معمولاً در بحبوحه رکود در بازار سهام، فارکس و دیگر بازارهای مالی، به‌دنبال پناهگاه‌های امن هستند تا به محدودکردن ضررها یا کسب بازدهی مثبت کمک کنند.
همانطور که مارک چندلر -مدیر عامل Bannockburn Global Forex- تاکید کرده است، دلار همچنان برای سرمایه‌گذاران و معامله‌گران یک پناهگاه امن به شمار می‌آید، زیرا ایالات متحده امریکا بزرگ‌ترین اقتصاد، قوی‌ترین اوراق قرضه و بزرگ‌ترین ارتش را دارد.
در طول دو بحران مالی بزرگ (رکود بزرگ (the Great Recession) و همه‌گیری)، سرمایه‌گذاران و معامله‌گران به سمت اوراق قرضه دولتی ایالات متحده به‌عنوان مکانی برای نگهداری پول نقد خود گریختند. فلزات گرانبها مانند طلا، نقره و پلاتین هم به‌طور سنتی به‌عنوان پناهگاه‌های امن مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ اگرچه در سال‌های اخیر استفاده از آن‌ها کمتر شده است. اما در پایان روز، بسیاری از سرمایه‌گذاران و معامله‌گران صرفاً تصمیم می‌گیرند وجه نقدی را نگه دارند که می‌تواند به‌عنوان ذخیره اضطراری برای هزینه‌های شخصی یا برای سرمایه‌گذاری در موقعیت‌های سرمایه‌گذاری/معاملات جدید در میان اصلاحات استفاده شود و برای بسیاری از مؤسسات جهانی، ارز سبز شکل ترجیحی پول نقد است.
امروزه بانک‌های مرکزی جهانی، حدود 60 درصد از ذخایر ارزی خود را به دلار نگهداری می‌کنند و حتی اگر گروه «بریکس» اقتصادهای نوظهور، ارزی با پشتوانه کالا راه‌اندازی کند، هژمونی دلار آمریکا به این زودی‌ها پایان نخواهد یافت.
علاوه‌بر این، توانایی دلار برای رشد در زمان‌های خوب و بد، همانطور که در تئوری لبخند دلار بیان می‌شود، احتمالاً تغییر نخواهد کرد. تحلیل‌گران شرودرز با تأکید بر این چشم‌انداز اخیراً نوشتند: «تئوری لبخند دلار همچنان معتبر است». در مجموع، این بدان معناست که دلار آمریکا همچنان یک ذخیره جذاب از ارزش است و به نظر می‌رسد تا آینده قابل پیش‌بینی به‌همین شکل باقی بماند.
نظریه لبخند دلار، یک نظریه ساده و در عین حال جذاب و مهم در اقتصاد است که می‌تواند یک مدل کارآمد برای تحلیل و پیش‌بینی رفتار دلار آمریکا در شرایط مختلف اقتصادی و سیاسی جهانی باشد و به درک بهتر نقش و ارزش دلار آمریکا در جهان کمک کند. این نظریه به معامله‌گران و سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا فرصت‌ها و تهدیدهایی را که برای دلار وجود دارد، شناسایی و از آن‌ها به بهترین شکل ممکن استفاده کنند.
بیشتر بخوانید: سوشیال ترید اپوفایننس
اپوفایننس به‌عنوان بهترین بروکر فارکس برای معامله‌گران ایرانی، با ارائه ابزار‌های معاملاتی، به مشتریان خود امکان تحلیل بازار و کنترل ریسک را می‌دهد. این ابزار‌ها شامل Technical Views است که یک ابزار تحلیل تکنیکال منحصربه‌فرد و عملی است که با استفاده از الگوریتم‌های خودکار و تخصص تحلیل‌گران ارشد، پیش‌بینی‌های معاملاتی عملی را به معامله‌گران ارائه می‌دهد. این ابزار با نمایش خطوط روند واضح، سناریوهای جایگزین، نمودار‌های مدرن و جستجوی ساده، به معامله‌گران کمک می‌کند تا سناریوی تکنیکال را در یک نگاه درک کنند و معاملات خود را بهینه‌سازی کنند.
اپوفایننس با همکاری با FORFX که یک شرکت پراپ تریدینگ معتبر و مدرن است، به معامله‌گران امکان ارزیابی مهارت خود را با حساب شخصی‌شان می‌دهد. با حساب لایو، معامله‌گران می‌توانند یک حساب معاملاتی در اپوفایننس باز کنند و با حساب شخصی خود چالش ارزیابی را پشت سر بگذارند.
اگر موفق شدند، می‌توانند از FORFX سرمایه بگیرند و معامله کنند و در صورت عدم موفقیت، بدون ریسک مالی و بدون هیچ هزینه‌ای مجدداً در چالش ارزیابی شرکت کنند. معامله‌گران هم ۸۰ درصد از سود خود را می‌برند و از پشتیبانی بی‌نظیر FORFX و اپوفایننس بهره‌مند می‌شوند. اپوفایننس شما را قدم‌به‌قدم تا پله‌های موفقیت همراهی می‌کند.
چرا دلار آمریکا در شرایط بحرانی قوی می‌شود؟
طبق نظریه لبخند دلار، دلار آمریکا در شرایط بحرانی قوی می‌شود، چون به‌عنوان یک ارز پناهگاه و ارز مبادله جهانی عمل می‌کند. وقتی بازارهای جهانی با شوک‌های اقتصادی یا سیاسی مواجه می‌شوند، سرمایه‌گذاران تمایل دارند از دارایی‌های ریسکی خارج شوند و به سمت دارایی‌های امن‌تری مانند اوراق خزانه‌داری امریکا بروند. برای خرید این دارایی‌ها، آن‌ها نیاز به دلار دارند و این باعث افزایش تقاضا و ارزش دلار می‌شود.
دلار آمریکا در چه شرایطی ضعیف می‌شود؟
دلار آمریکا در زمان‌های خوب (رشد نسبتاً قوی ایالات متحده امریکا، بازارهای ریسک‌پذیر و بازده دارایی‌های بالا) و در شرایط بد (زمان‌های ریسک‌گریزی جهانی که سرمایه‌گذاران را به سمت ارزهای امن می‌کشاند) افزایش می‌یابد، اما در این بین کاهش پیدا می‌کند.
چگونه می‌توان از نظریه لبخند دلار برای پیش‌بینی رفتار دلار در دوره‌های مختلف استفاده کرد؟
با استفاده از نظریه لبخند دلار و تحلیل داده‌ها و نمودارها می‌توان پیش‌بینی کرد که چگونه دلار به تغییرات اقتصادی و سیاسی جهانی واکنش نشان خواهد داد. از مثال‌هایی مانند رکود، جنگ تجاری، بحران مالی و سیاست‌های بانک مرکزی آمریکا، می‌توان برای تحلیل و پیش‌بینی رفتار دلار در دوره‌های مختلف استفاده کرد.
