اجلاس سران گروه بیست (G20)، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مجامع جهانی برای بررسی چالش‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی، امسال در برزیل برگزار می‌شود و توجه جهانیان را به خود جلب کرده است. در شرایطی که بازگشت دونالد ترامپ به قدرت در ایالات متحده بر فضای جهانی سایه افکنده، این نشست اهمیت مضاعفی پیدا کرده است.
با حضور رهبرانی از جمله جو بایدن به‌عنوان رئیس‌جمهور فعلی آمریکا، شی جین‌پینگ رئیس‌جمهور چین و دیگر سران کشورها، این اجلاس با موضوعات احساسی مانند جنگ اوکراین، تنش‌های تجاری میان چین و آمریکا و مسائل مرتبط با توسعه پایدار روبرو است. در این مقاله، به بررسی دقیق تأثیر بازگشت ترامپ، چالش‌های پیش روی اجلاس و فرصت‌های موجود برای اقتصاد جهانی خواهیم پرداخت.
بازگشت ترامپ: چشم‌انداز سیاست‌های تجاری و بین‌المللی
دونالد ترامپ در طول کمپین انتخاباتی‌اش، بارها وعده بازگشت به سیاست‌های تعرفه‌ای را داده است؛ سیاست‌هایی که پیش‌تر در دوران ریاست‌جمهوری اول او، نظم تجاری جهانی را به چالش کشیدند. تعرفه‌های پیشنهادی جدید ترامپ، به‌ویژه علیه چین، می‌تواند به یک جنگ تجاری شدیدتر منجر شود. این سیاست‌ها علاوه‌بر تأثیر مستقیم بر تجارت جهانی، زنجیره‌های تأمین را مختل کرده و هزینه‌های تولید را در سطح بین‌المللی افزایش خواهد داد.
یواخیم ناگل، رئیس بانک مرکزی آلمان، در سخنرانی اخیر خود اعلام کرد که تأثیر کاهش یکپارچگی اقتصادی جهانی بر تورم چندان زیاد نخواهد بود. او تأکید کرد که گرچه این تأثیرات ممکن است محدود باشند، اما در صورت گسترش تنش‌ها، بانک‌های مرکزی مجبور به اتخاذ سیاست‌های سختگیرانه‌تری خواهند شد.
یکی دیگر از جنبه‌های بازگشت ترامپ، کاهش تمایل آمریکا به همکاری‌های چندجانبه است. ترامپ که پیش‌تر بی‌اعتمادی خود به نهادهای بین‌المللی مانند سازمان ملل و سازمان تجارت جهانی را نشان داده بود، احتمالاً نقش آمریکا را در همکاری‌های جهانی کاهش خواهد داد. این تغییرات می‌تواند تلاش‌های برزیل برای اصلاح نهادهای مالی جهانی را تحت‌الشعاع قرار دهد.
چین و آمریکا: تنش‌های تجاری و نقش چین در بحران اوکراین
تنش‌های تجاری
جنگ تجاری میان چین و آمریکا یکی از موضوعات داغ اجلاس G20 است. در حالی که ترامپ برنامه‌هایی برای اعمال تعرفه‌های جدید بر واردات از چین دارد، پکن نیز در تلاش است تا از طریق برنامه‌هایی مانند ابتکار «کمربند و جاده»، نقش خود را در اقتصاد جهانی تقویت کند.
ابتکار «کمربند و جاده» که به‌عنوان یک طرح بزرگ زیرساختی و اقتصادی معرفی شده، می‌تواند به تقویت روابط تجاری میان کشورهای شرکت‌کننده منجر شود. اما تصمیم برزیل برای عدم پیوستن به این ابتکار، ناامیدی چین را در پی داشته است. لی شینگ یکی از تحلیل‌گران برجسته چینی، این تصمیم را ضربه‌ای بزرگ به روابط چین و برزیل دانسته است.
نقش چین در بحران اوکراین
از سوی دیگر، جنگ اوکراین نیز به پیچیدگی روابط چین و آمریکا افزوده است. چین که تاکنون به‌طور ضمنی از روسیه حمایت کرده، با چالشی بزرگ روبرو است؛ زیرا ادامه جنگ و گسترش آن به نزدیکی مرزهای چین، موقعیت پکن را تضعیف خواهد کرد. فشارهای بین‌المللی برای اتخاذ موضعی شفاف‌تر از سوی چین، در اجلاس G20 افزایش یافته است.
برزیل و دستور کار اجلاس: توسعه پایدار در برابر چالش‌های جهانی
تلاش برای اصلاح نهادهای جهانی
رئیس‌جمهور برزیل، لولا دا سیلوا، دستور کار اجلاس را بر توسعه پایدار، کاهش فقر و مالیات بر ثروتمندان متمرکز کرده است. این موضوعات که برای کشورهای در حال توسعه از اهمیت بالایی برخوردارند، با سیاست‌های ترامپ در تضاد هستند. ترامپ که به کاهش مالیات‌ها و حمایت از ثروتمندان شهرت دارد، احتمالاً این موضوعات را به حاشیه خواهد راند.
تأثیر سیاست‌های ترامپ بر توسعه پایدار
سیاست‌های ترامپ، از جمله کاهش بودجه‌های زیست‌محیطی و خروج از توافق‌نامه‌های بین‌المللی مانند توافق پاریس، می‌تواند تلاش‌های جهانی برای مقابله با تغییرات اقلیمی را تضعیف کند. این در حالی است که دستور کار برزیل بر مقابله با تغییرات اقلیمی و کاهش نابرابری‌ها تأکید دارد.
جنگ اوکراین: چالش اصلی اجلاس
اختلافات بر سر زبان بیانیه مشترک
جنگ اوکراین یکی از موضوعات اصلی اجلاس G20 است. دیپلمات‌ها برای تدوین یک بیانیه مشترک درباره این بحران با چالش‌های زیادی روبرو شده‌اند. اختلافات میان کشورهای اروپایی و دیگر اعضا، از جمله چین و روسیه، بر سر نحوه برخورد با این بحران، تدوین یک موضع مشترک را دشوار کرده است.
حمله روسیه و واکنش آمریکا
حمله هوایی گسترده روسیه به اوکراین در آستانه اجلاس، تنش‌ها را افزایش داده است. آمریکا با رفع محدودیت‌ها بر استفاده از تسلیحات پیشرفته توسط اوکراین، به این حمله پاسخ داده است. این اقدامات می‌تواند به تشدید تنش‌ها و گسترش جنگ منجر شود.
تأثیرات اقتصادی اجلاس G20 بر بازارهای مالی
فرصت‌ها و چالش‌های پیش روی سرمایه‌گذاران
بازارهای مالی به دقت اجلاس G20 را دنبال می‌کنند. تصمیمات این اجلاس می‌تواند تأثیرات عمیقی بر ارزش ارزها، نرخ بهره و تجارت جهانی داشته باشد. بازگشت ترامپ و احتمال افزایش تعرفه‌ها، فرصت‌هایی برای سودآوری در بازارهای پرنوسان ایجاد کرده است.
تأثیر بر دلار و یورو
تعرفه‌های جدید ممکن است ارزش دلار را تقویت کند، زیرا سرمایه‌گذاران به‌دنبال دارایی‌های امن هستند. اما یورو ممکن است تحت فشار قرار گیرد، به‌ویژه اگر بانک مرکزی اروپا مجبور به افزایش نرخ بهره برای مقابله با تورم شود.
نتیجه‌گیری: آزمون بزرگ نظم جهانی
اجلاس G20 امسال در شرایطی برگزار می‌شود که نظم جهانی با چالش‌های متعددی مواجه است. بازگشت ترامپ به قدرت، جنگ اوکراین و تنش‌های تجاری میان چین و آمریکا، آینده این نظم را با ابهام روبرو کرده است.
رهبران جهانی باید در این اجلاس نشان دهند که قادر به کنار گذاشتن اختلافات و یافتن راه‌حل‌های مشترک هستند. اما با توجه به شرایط کنونی، تحقق این هدف دشوار به نظر می‌رسد. اجلاس G20 امسال، آزمونی جدی برای هماهنگی بین‌المللی و توانایی رهبران برای مقابله با چالش‌های جهانی است.
